Terug naar het begin van mijn beoefening

3 december 2022

Geliefde en geachte Sangha,

Op bezoek bij goede vrienden vertelt de goede vriend dat hij elke morgen na zijn zenmeditatie een hoofdstukje leest in Shunryu Suzuki’s Zen Mind – Beginners Mind. Het is voor de derde keer dat hij van kaft tot kaft door het boek gaat. Steeds opnieuw ontdekt hij verrassende woorden, verhelderende zinnen of alinea’s die zijn verbazing wekken.

Dit inmiddels klassieke zenboekje heeft voor mij een belangrijke rol gespeeld. Nadat ik bij Dürckheim mijn stramme benen had leren buigen, de rug recht te houden en de aandacht zonder veel succes te richten op de ademhaling, waren het Suzuki’s lucide woorden en gedachten die me naar het San Francisco Zencenter dreven. Dit ‘boeddhisme’ wilde ik leren kennen. Van augustus tot half december 1976 heb ik gewoond in Green Gulch Farm, behalve het City Center en het trainingscentrum Tassajara, een van de drie afdelingen.

De boerderij is bedoeld als een westers, selfsupporting zenklooster waar men individueel, als partners of als gezin met kinderen kan wonen, werken en tegelijkertijd in staat is het schema van de zentraining te volgen. Wat ik er geleerd heb? Urenlang schoonmaken, schoffelen op het land en vooral heel veel pijn verdragen tijdens een loodzware sesshin. In mijn herinnering was behalve een half uurtje pauze na de maaltijden de hele dag formeel zazen, alle periodes van veertig minuten, maaltijden oryoki stijl (in zazen) en dat van ‘s morgens vijf tot ‘s avonds negen uur, zeven dagen lang. Als ik nu mijn leerlingen een dergelijk sesshin schema zou opleggen, zou ik wellicht aangeklaagd worden voor dierenmishandeling. Maar hoe belangrijk was deze tijd in Green Gulch! Ik ben de jaren erna voor zo’n verschrikkelijke sesshin nog drie keer naar San Francisco gevlogen. Het werd overigens wel wat gemakkelijker en minder pijnlijk. Een zen-gezegde: ‘de eerste sesshin vergeet je nooit, de volgenden verdwijnen snel uit het geheugen.’

Shunryu Suzuki was reeds in 1971 overleden. Ik heb echter goede herinneringen aan daisans met Baker Roshi en Reb Anderson. En dankzij de studieklassen van Abe Masao aldaar heb ik kennis kunnen maken met Dogen Zenji, een openbaring. Trouwens, voor mij is Shunryu Suzuki de Dogen van de twintigste eeuw.

Lang geleden heb ik in Utrecht achtereenvolgens alle zevenendertig hoofdstukken van Zen Mind, Beginners Mind tijdens de dharmalessen samen met de zengroep gelezen. Gemakkelijker heb ik het mij nooit meer kunnen maken. Wonderbaarlijk hoe Suzuki’s woorden direct hun weg vinden naar het hart van de lezer of toehoorder. Er hoeft nauwelijks iets uitgelegd te worden.

Dus, de oplettende lezer voelt het al aankomen: ik wil graag tijdens de komende wintersesshin enkele hoofdstukken of alinea’s uit dit meesterwerkje gebruiken voor de dharmales. Neem het boekje mee naar de zendo of als je via Zoom aanwezig bent, houd het onder handbereik. Ik gebruik de Engelse uitgave en zal ter plekke in het Nederlands vertalen. Ook zal ik iets over zijn leven vertellen aan de hand van de prachtige biografie Kromme Komkommer geschreven door zijn leerling David Chadwick.

Zoals de titel van het boek ons allen aanraadt, ga ik weer terug naar het begin van mijn beoefening.

Tot slot, een citaat (pag. 35):

Ik hoop dat we met velen het jaar 2022 afsluiten met deze sesshin en straks aan een nieuw jaar kunnen beginnen.

Niko Tenko Roshi.